ቴክኖሎጂ እና ዲጂታል ትራንስፎርሜሽን በድሬዳዋ

የከተማ (በተለይም የወጣቶች) ስራ አጥነት የተለያዩ ሃገራት ፖሊሲ አውጪዎችን በእጅጉ እያስጨነቀና እየፈተነ የመጣ ችግር ነው። ኢትዮጵያ ደግሞ በአለም ላይ ከአጠቃላይ ህዝብ ብዛታቸው የወጣት ቁጥር ከፍተኛ ከሆነባቸው ሃገራት አንዷ ናት ። ከሃገሪቱ ህዝብ 70 ከመቶ በላይ የሚሆነው እድሜው ከ29 አመት በታች ነው።

በመሰረቱ ወጣት ማህበረሰብ ለአንድ ሃገር እምቅ ሃይል ሲሆን የወጣቶች ቁጥር መብዛት ለሃገር እድገት የሚያበረክተው ሚና ከፍተኛ ነው። ሆኖም ይህ ሊሆን የሚችለው በሃገሪቱ ከወጣቱ ቁጥር ጋር የተጣጣመ የስራ እድልና የስራ ፈጠራ የሚያበረትታ አስቻይ ሁኔታ ሲኖር ብቻ ነው። ይህ ካልሆነ ግን በተቃራኒው የስራ ኃይል በመባከኑ እንዲሁም የወጣቱ የመግዛት አቅም ስለሚዳከም ለኢኮኖሚ እድገት ሌላ እንቅፋት ይሆናል።

የወጣት ማህበረሰብ ቁጥር በከፍተኛ ሁኔታ በሚያድግበት፣ ከገጠር ወደ ከተማ የሚደረገው ፍልሰት በየጊዜው በሚጨምርበት፣ በየአመቱ ከከፍተኛ የትምህርት ተቋማት እየተመረቀ የሚወጣ በሺዎች የሚቆጠር ወጣት ቁጥር ባለበት ሁኔታ በሃገሪቱ ስራ የማግኘቱን ዕድል ጠባብ የማድረጉና የስራ ፈላጊው ሰው ሃይልና የስራ እድሉ ያልተጣጣሙበት ስርአት መፈጠሩ እሙን ነው።

ታዲያ በድሬዳዋ ውስጥም ያለው ሁኔታ በሃገርአቀፍ ደረጃ የሚስተዋለውን ይህንኑ የስራ አጥነት ቀውስ የሚያንፀባርቅ ነው። በ2012 የማዕከላዊ ስታቲስቲክስ ኤጀንሲ(ያሁኑ የማእከላዊ ስታቲስቲክስ አገልግሎት) ያወጣው የዳሰሳ ጥናት ሪፖርት በሃገሪቱ ካሉ ክልሎች በከተሞች ባለ የስራ አጥነት መለኪያ ራስ-ገዝ የሆነችው የድሬዳዋ ከተማ አስተዳደር ሁለተኛዋ ከፍተኛ የከተማ ስራ አጥ ቁጥር ያለባት እንደሆነች ያሳያል ። ትግራይ በ23.3 በመቶ በከተሞች ከፍተኛ የስራ አጥነት ያለባት ክልል ስትሆን የድሬዳዋ ከተማ አስተዳደር በ21 በመቶ የአማራ ክልል ደግሞ በ20.4 በመቶ የችግሩ ስፋት ያለባቸው ተከታታይ ክልሎች እንደሆኑ ዳሰሳው ያመለክታል። በከተሞች የሴቶች ስራ አጥነት ከፍተኛ ከሆነባቸው ክልሎች ድሬዳዋ በ32 በመቶ ከፍተኛ ስራ አጥነት የተመዘገበባት ሆናለች።

እንደ ማዕከላዊ ስታቲስቲክስ ኤጀንሲው ግምት በድሬዳዋ 21,000 ያህል ዕድሜያቸው ለስራ የደረሱ ሰዎች ስራ አጥ ናቸው።

አዲስ የተቋቋመው የድሬዳዋ ከተማ አስተዳደር የስራ ክህሎትና የቴክኖሎጂ ልማት ቢሮ ከተሰጠው ሃላፊነቶች መካከል የስራ እድል ፈጠራ ዋነኛው ሲሆን ቢሮው በአጠቃላይ ፦ የኢንተርፕራይዞች ልማትና ድጋፍ ፣ የገበያ ልማት ፣ የፋይናንስ አገልግሎቶችን ማመቻቸት ፣ ስራ ፈላጊዎችን መመዝገብ ፣ የኢንደስትሪና ሌሎች የመስሪያ ቦታዎች እንዲመቻቹ የማድረግና የእነዚህን ክንውኖች ኦዲትና ቁጥጥር ስራዎች መምራት ይጠበቅበታል።

በባለፈው የበጀት አመት ቢሮው 13 ሺህ 300 ስራ ፈለጊዎችን የመዘገበ ሲሆን ከእነዚህ ውስጥ ከ2000 ያልበለጡ ከተለያዩ የሃገሪቱ ዩንቨርሲቲዎች የተመረቁ ወጣቶች ይገኙበታል። ለከተማዋ የስራ እድል በመፍጠር ረገድ የንግድ ፣ አገልግሎት ፣ የማምረቻ (ማኑፋክቸሪንግ) እና የግብርና ዘርፎች በቅደም ተከተል ዋና ድርሻ የያዙ ኢንዱስትሪዎች ናቸው።

 ኬ-ፍሊፕ በድሬዳዋ ተዘዋውራ መቃኘት እንደቻለችው በከተማዋ መካከለኛና ከፍተኛ የስራ ፈጠራ አቅም ያላቸው የቴክኖሎጂ ድርጅቶች የሉም። ይህም ከቴክኖሎጂ ጋር የተያያዘ ክህሎትና የትምህርት ዝግጅት ያላቸው ስራ ፈላጊ ወጣቶች በዘርፉ የስራ እድል የማግኘታቸውን እድል እንዲሁም በዲጂታል ከባቢ ውስጥ የሚኖሩ ስራ ፈጠራዎችን ጠባብ የሚያደርግ ነው። 

በድሬዳዋ የስራ አጥነት ችግሩ ጎልቶ የሚታይ ቢሆንም በከተማዋ ያሉ ቀጣሪዎች ግን የተማረና የሰለጠነ የሰው ሃይል ለቅጥር ሁኔታዎች ተግዳሮት እንደሆነባቸው ያነሳሉ። አለምአቀፍ የልማት ኤጄንሲዎች ከግልና ከመንግስት ተቋማት ጋር በመቀናጀት ወጣቶችን በማብቃት ላይ ያተኮሩ ፕሮግራሞችን በድሬዳዋም ለመተግበር እየሞከሩ ነው። እነዚህ ፕሮግራሞችም በዋነኝነት የስራ እድሎችን በመፍጠር ፣ የፋይናንስ አማራጮችን ተደራሽነት በማስፋት እና ወጣቶች በምጣኔ ሃብት እድገት ውስጥ ያሏቸውን አብርክቶዎች በማሳደግ ላይ ያተኮሩ ናቸው።

በሃገርአቀፍ ደረጃ ተግባራዊ የተደረጉት ‘ከፍታ’ እና ‘ራዕይ’ ተብለው የተሰየሙ ፕሮጀከቶች በኢትዮጵያ የተለያዩ የክልል ከተሞች ሲጀመር በድሬዳዋም መተግበር ጀምረዋል። ‘ከፍታ’ ወጣቶች የተሻለ የስራ አድል እንዲያገኙ ፣ በፈጠራ ስራዎች ውስጥ እንዲሳተፉና በኢትዮጵያ ውስጥ በተለያዩ ጉዳዮች ላይ ድማፃቸውን ማሰማት የሚችሉበችንና የሲቪል ተሳትፏቸውን የሚያሳድጉበትን አቅም ለመፍጠርና ለማገዝ ያለመ ፕሮጀክት ነው። በተመሳሳይ ‘ራዕይ’ ወጣቶች ወደተሻለና ብቁ ወደሚያደርጋቸው እንዲሁም ህይወታቸውን ማሻሻል ወደሚችሉባቸው የስራ ዘርፎች የሚያደርጉትን ሽግግር የሚያግዝ ፕሮጀክት ነው።